Brak zębów to problem, który pojawia się z wielu przyczyn. Tracimy je w różnym wieku i z różnych powodów. Najczęstszą przyczyną jest próchnica. Zaniedbania higieny, wizyt kontrolnych w gabinecie stomatologicznym oraz strach zwiększają odsetek zębów usuwanych. Co ciekawe według badań, najczęściej ból jest tym czynnikiem, który zmusza do wizyty u dentysty. Nie zawsze wtedy jesteśmy w stanie, jako specjaliści uratować bolący ząb i trzeba go usunąć.
Następstwa usunięcia zęba
Jakie są konsekwencje braków w uzębieniu? Wydawać by się, więc mogło, że skoro pozbyliśmy się bólu wraz z zębem, to problem jest już za nami. Tak jednak nie jest. Jama ustna i jej elementy, to bardzo precyzyjnie działający mechanizm – dopóki wszystkie jego części są sprawne. Można to porównać do elementów silnika samochodowego albo zegarka. Gdy uszkodzeniu ulega jedna z części, niszczeniu ulegają wszystkie pozostałe, co prowadzi do zatrzymania pracy całego układu.
Konsekwencje braku zębów w jamie ustnej
Zobaczcie proszę, co się dzieje, gdy usuniemy zęba.
Na filmie widzimy jak zęby sąsiednie przechylają się w stronę luki. Potem pogłębiają się wokół nich kieszenie dziąsłowe i kostne, w które łatwo wnikają bakterie. W takich jamkach gromadzą się resztki pokarmowe i osadza kamień nazębny. Równocześnie ząb przeciwstawny na skutek braku podparcia wysuwa się z zębodołu. Ponadto powstają nieprawidłowe kontakty zwarciowe i artykulacyjne.
W rezultacie brak zębów prowadzi do zmian zapalnych przyzębia zębów sąsiednich, zaniku kości wokół nich, a potem do rozchwiania i usunięcia.
Inne konsekwencje dotyczące zębów to ich nadmierne starcie i pękanie szkliwa. Dzieje się tak ponieważ siły działające na powierzchnie zgryzowe pozostałych w jamie ustnej zębów są wielokrotnie większe od przewidzianych przez naturę. W konsekwencji powoduje to odłamywanie pryzmatów szkliwnych, a nawet odłamywanie całych fragmentów zęba. Uszkodzeniu ulegają również wypełnienia zębów oraz korony protetyczne, mosty i protezy.
Brak zębów - zmiany w obrębie twarzy
Brak zębów w jednej szczęce wpływa negatywnie na zęby w drugiej. Istniejące braki i zaburzenia zębowe powodują zmianę położenia szczęk względem siebie. Zęby przednie poza pękaniem i starciem ulęgają wychyleniu ku przodowi, a pomiędzy nimi pojawiają się szczeliny. To z kolei prowadzi do zmiany mechaniki stawów skroniowo-żuchwowych. Dodatkowo pojawiają się trzaski, przeskakiwanie, bolesność w stawach oraz bóle mięśni żwaczy. Nieprawidłowe ułożenie główki stawowej może być przyczyną ucisku na ścianę kostną przewodu słuchowego i powodem szumów w uszach, bólu ucha i skroni.
Jak już wspomniałem kość wyrostka szczęki, z której usunięto zęby ulega zanikowi. Mechanizm jest związany z działaniem komórek kościogubnych. Uraz wyrostka zębodołowego spowodowany ekstrakcją, powikłania zapalne, brak bodźców czynnościowych wywieranych przez ząb na kość i inne czynniki powodują aktywację zaniku kości.
Największy zanik kości zaczyna się po około 3 miesiącach od usunięcia zęba. Na zewnątrz widzimy zaburzanie rysów twarzy w postaci zapadnięcia się policzka i wargi w danej okolicy. Ma to też swoje znaczenie dla późniejszej odbudowy protetycznej czy implantologicznej. Brak kości wyrostka zmusza nas często do wykonania dodatkowych zabiegów augmentacji, czy przeszczepu kości. W wypadku stosowania protez ruchomych utrudnia utrzymanie na podłożu śluzówkowym.
Podsumowując. Każda zmiana w układzie zęby, dziąsła, kość wyrostków, staw skroniowo-żuchwowy, powoduje interakcje w każdym z tych elementów. Osłabiając choćby jeden z nich np. przez usunięcie zęba osłabiamy i uszkadzamy wszystkie pozostałe. Dlatego też najlepiej by łuki zębowe były pełne, bez luk zębowych.
Brak zębów w młodym wieku
Usuniecie zębów w młodym wieku niesie ze sobą poważne konsekwencje dla narządu żucia. Mówimy tu o całej twarzoczaszce, a nie tylko o jamie ustnej.
O ile na początku, w młodości po ekstrakcji pojedynczych zębów ma miejsce kompensacja i nie ma niepokojących objawów, to już po utracie kilku niekorzystne zmiany i zaburzenia szybko się ujawniają. Bardzo będą widoczne zaburzenia rysów i proporcji twarzy. Skrócony dolny odcinek twarzy i często cofnięta żuchwa.
W badaniu stwierdzimy wady zgryzu, wychylenie zębów. Nieco później pojawią się starcie patologiczne i pękanie powierzchni zębów. Przyzębie w młodym wieku ma duże zdolności adaptacyjne i na pierwszy rzut oka zmiany mogą być długo niewidoczne, ale w dłuższym okresie pojawią się zmiany zanikowe i zapalne.
Ponadto zwyrodnienia będą także dotykały stawu skroniowo-żuchwowego i aparatu mięśniowego.
Brak zębów przednich
Najczęściej brak zębów z przodu jest spowodowany próchnicą albo urazem mechanicznym. Ze względu na to, że jest to okolica estetyczna, uzupełnienie zębów powinno nastąpić szybko. Nie zawsze jest możliwe zapatrzenie i uzupełnienie jednoczasowe, ponieważ po utracie zębów dziąsło i kość wyrostka musi się wygoić. Dlatego też bardzo często nasze postępowanie jest dwuetapowe.
Po pierwsze zaopatrujemy ubytek zębów w protezę lub szynę tymczasową. Ma ona służyć przez okres gojenia własnych tkanek pacjenta. Po drugie kontrolujemy w tym czasie proces gojenia, czy przebiega prawidłowo, oraz sprawdzamy stan uzupełnienia czasowego. Po wygojeniu się tkanek przystępujemy do uzupełnienia braku właściwego.
W zależności od wskazań i preferencji pacjenta brak zębów z przodu uzupełnimy protezami stałymi, bądź protezami ruchomymi, albo alternatywnie wprowadzamy implanty zębowe.
Brak zębów trzonowych
Zęby trzonowe odpowiadają w jamie ustnej za miażdżenie i rozdrabnianie pokarmu. Ich brak zaburza działanie układu pokarmowego.
Prawidłowe uformowanie kęsa pokarmowego przez zęby pozwala na dalsze bezproblemowe trawienie w żołądku i jelitach. Brak zębów trzonowych odbija się ujemnie na jakości procesu trawienia. Do żołądka trafiają duże niepogryzione fragmenty pokarmu. Dlatego też taka sytuacja w dłuższym okresie powoduje zaburzenia gastryczne, przewlekle schorzenia błony śluzowej żołądka i jelit oraz chorobę wrzodową.
Zęby trzonowe formują i kształtują łuk zębowy. Przez swoje wyrzynanie domykają łuk zębowy, ustawiają zęby przednie. Zęby szóste i siódme biorą udział w kolejnych fazach podnoszenia zgryzu. Jak wspomniałem brak zębów trzonowych prowadzi do zaburzenia rysów i proporcji twarzy. Charakterystyczny jest skrócony dolny odcinek twarzy i cofnięta żuchwa i często wychylone ku przodowi siekacze.
Trzonowce przejmują także największe obciążenia, dzięki czemu zapobiegają nadmiernemu ścieraniu i pękaniu zębów przednich. Ich obecność powstrzymuje powstawanie paradontozy.
Brak kilku zębów obok siebie
Jest to częsta sytuacja, nierzadko mająca miejsce tylko po jednej stronie łuku zębowego. Brak kilku zębów sąsiednich powoduje niesymetryczne zmiany w aparacie mięśniowym, strukturach kostnych zębach i przyzębiu, związane z używaniem przez pacjenta istniejących zębów po stronie przeciwnej. Dlatego nieleczony brak prowadzi do paradontopatii, starcia patologicznego i utraty kolejnych zębów. Stosunkowo łatwo jesteśmy uzupełnić brakujące zęby jeśli braki są nieduże. Idealne są tu mosty protetyczne albo implanty.
Brak zębów mądrości
Brak zębów mądrości zdarza się coraz częściej. W procesie ewolucji nasze łuki zębowe systematycznie ulegają redukcji. Ilość zębów w łuku jest coraz mniejsza. Najczęściej brak zębów mądrości – ósmych. Czasem brakuje jednej z ósemek, a czasem nie posiadamy żadnej. Zmiany ewolucyjne dotyczą również kości szczęk są one coraz mniejsze i coraz bardziej delikatne. Jest to związane ze sposobem naszego życia. Obecnie spożywamy pokarmy wysoko-przetworzone, ugotowane. W przeciwieństwie do człowieka pierwotnego, który potrzebował mocnych szczęk do rozdrobnienia surowego pokarmu.
W kontekście funkcji i estetyki brak zębów mądrości, ma pozytywny wydźwięk. Utrudnione wyrzynanie zębów mądrości, na skutek braku dla nich miejsca w kości przynosi wiele problemów i dolegliwości bólowych. Istniejące i wyrzynające się ósemki są także przyczyną stłoczenia zębów w odcinku przednim łuku zębowego. Dlatego też brak zębów mądrości bardzo często jest przyjmowany przez pacjentów i lekarzy z dużym zadowoleniem.
Jak zamaskować brak zęba ?
Najczęściej pacjenci ukrywają fakt braku zębów ograniczając mimikę twarzy. Przestają się spontanicznie uśmiechać, zwracają się do rozmówcy strona przeciwną twarzy ukrywając w ten sposób braki zębowe. Brak zębów jest dla wielu osób bardzo krępujący.
Dlatego też przed zabiegiem ekstrakcji zębów wykonujemy specjalne szyny z materiałów termoplastycznych uzupełniające brakujące zęby. Pozwalają one na jednoczasowe zapatrzenie braków zębowych.
Są sposoby protetyczne na czasowe uzupełnienie usuniętych zębów. Możemy to zrobić uzupełnieniem czasowym stałym albo ruchomym. Protezy czasowe wykonujemy go na okres gojenia i zamieniamy je w okresie późniejszym na ostateczne uzupełnienie protetyczne, czy implantologiczne. Przykładem takich rozwiązań są mosty tymczasowe, oraz protezy częściowe. Więcej informacji na ten temat znajdziecie w naszych artykułach :
Most porcelanowy. Na cyrkonie. Pełnoceramiczny. Cena. Trwałość
Jak uzupełnić brak zęba ?
Jeśli już dojdzie do ekstrakcji, dalszym naszym działaniem powinno być uzupełnienie brakującego zęba. Brak zębów możemy wyleczyć wdrażając leczenie protetyczne i leczenie implantologiczne.
Pomijam usunięcie zębów z powodów ortodontycznych, gdzie przez redukcję uzębienia uzyskujemy możliwość prawidłowego ukształtowania łuku zębowego.
Leczenie protetyczne oferuje po pierwsze uzupełnienia montowane na stałe w postaci mostów protetycznych. Jest to dla pacjenta bardzo wygodna i estetyczna forma leczenia. Można je wykonać stosunkowo szybko i bardzo długo służą w jamie ustnej. Po drugie uzupełnienia ruchome w postaci protez akrylowych i protez szkieletowych.
Leczenie implantologiczne oferuje wiele technik implantoprotetycznych, od takich , które natychmiastowo uzupełniają usuwanego zęba , do zabiegów odroczonych , rozłożonych w czasie. Wprowadzane w kość implanty tytanowe i ceramiczne z powodzeniem zastępują utracone wcześniej zęby. Pozytywny efekt leczenia możemy obserwować przez wiele lat.
Zapraszamy serdecznie do wizyt w naszych gabinetach stomatologicznych w Brzesku i Bochni, gdzie pracują doświadczeni i utalentowani specjaliści, którzy rozwiążą problem braków w uzębieniu, przywracając twarzy estetyczny wygląd i właściwe proporcje.
