Kamica ślinianki (z łac. sialolithiasis) to dolegliwość, która najczęściej dotyka osób w średnim wieku, choć może ona spotkać tak naprawdę zarówno młodszych, jak i dużo starszych pacjentów gabinetów stomatologicznych. Jakie są jej przyczyny? Jak przebiega diagnostyka i leczenie kamicy ślinianki? Czy domowe sposoby są skuteczne?
Co to jest kamica ślinianki?
Kamica ślinianki jest to schorzenie w przebiegu którego powstają w miąższu i w przewodach wyprowadzających ślinianek złogi nieorganiczne. Najczęściej są to kryształy węglanu lub fosforanu wapnia. Kształt wtrętów przeważnie jest owalny, ale mają strukturę porowatą, zakończoną ostrymi kantami kryształów wapniowych. Powoduje to klinowanie złogów w przewodach ślinianek i brak możliwości samoistnego usuwania złogów. Ponadto kamienie ślinowe mogą występować, jako pojedyncze formy albo formy mnogie, które rozsiane są po całym organie.
Nagły atak kamicy ślinianki
Jak objawia się kamica ślinianki? Nagły obrzęk okolic twarzy był przyczyną kilku zgłoszeń pacjentów w ostatnich tygodniach. Na tyle niepokojące były to objawy, że postanowili zasięgnąć porady swoich lekarzy ogólnych. Stamtąd z antybiotykiem i podejrzeniem ropnia pochodzenia zębowego zostali skierowani do przychodni stomatologicznej. Wszystkie te zdarzenia miały miejsce podczas okresu znacznych upałów. Z wywiadu wynikło, że ilość spożywanych płynów u tych pacjentów była niewystarczająca. Dodatkowo wskazywali, że obrzęk pojawił się stosunkowo szybko powodując duży dyskomfort i lekki ból. W badaniu wyczuwalny był twardy deskowaty naciek okolicy, która jest oddalona nieco od zębów. Sprawa dla pacjenta poważna i jak mówili pacjenci przywodzi na myśl najgorsze scenariusze. Kamica ślinianki, jak się okazało była bezpośrednią przyczyną tych przykrych dolegliwości.
Zbyt mała ilość płynów podczas upałów, wrodzona skłonność do powstawania złogów, spowodowały zaczopowanie przewodu wyprowadzającego ślinę z gruczołu. Podobne przyczyny stoją często u podstawy kamicy nerkowej. Dolegliwości jednej, jak i drugiej mogą być naprawdę poważne, a wiedzą to wszyscy ci, co ich doświadczyli. Dlatego też pamiętajmy o odpowiedniej dziennej podaż płynów. Zabezpiecza nas to przed powstawaniem złogów w naszym organizmie.
Objawy kamicy slinianek
Kamienie ślinowe lokalizują się zazwyczaj jednostronnie, po stronie prawej. Najczęściej obejmują śliniankę podżuchwową, rzadziej zaś obserwuje się je w śliniance przyusznej i podjęzykowej. Ponadto częściej zapadają na to schorzenie mężczyźni, oraz osoby po 40 roku życia. Kamica ślinianek objawia się głównie podczas posiłku, kiedy wydzielanie śliny jest wzmożone. Powstała wydzielina gromadzi się w zaczopowanym przewodzie wyprowadzającym ślinianki, powodując jej obrzmienie. Po jakimś czasie od posiłku objawy ustępują, jednak nawracają podczas kolejnej stymulacji wydzielania śliny. Ból stopniowo narasta. Może dojść do zakażenia przewodu i pojawienia się wydzieliny ropnej. Dodatkowo towarzyszy temu zaczerwienienie ujścia gruczołu i wzmożony ból. Okoliczne węzły chłonne są wtedy powiększone. W przewodach palpacyjnie wyczuwamy czasem kamień.
Kamica ślinianki - diagnostyka
Diagnostyka kamicy ślinianki opiera się głownie na badaniach elektoradiologicznych. Ze względu na dobre wysycenie związkami wapnia, złogi są bardzo dobrze widoczne. W rozpoznaniu pomagają takie metody jak:
- zdjęcie rentgenowskie. Zdecydowana większość kamieni to tak zwane kamienie cieniujące, czyli widoczne na zdjęciu RTG.
- badanie USG
- sialogram
- tomografia komputerowa
- rezonans magnetyczny
Przyczyny kamicy ślinianki
Istnieją przyczyny, które predysponują do powstawania kamicy ślinianek. Ważne jest to, abyśmy prawidłowo je zdiagnozowali i wdrożyli odpowiednie postępowanie profilaktyczne i lecznicze. Poniżej prezentujemy zestawienie najważniejszych z nich:
- alkaliczne wysokie pH, wyższe stężenie wapnia
- zwiększona gęstość wydzielanej śliny
- pewne cechy anatomiczne, takie jak długi i kręty przewód wyprowadzający ślinę oraz małe jego ujście w stosunku do przekroju.
- obecność w przewodach ślinianki drobinek ciał obcych, nabłonków, bakterii
- niska ilość przyjmowanych na co dzień płynów, odwodnienie
- Zespół Sjorgrena
Jak leczyć kamicę ślinianki?
Kamica ślinianki - leczenie ambulatoryjne
Leczenie kamicy ślinianek przeprowadzamy w warunkach ambulatoryjnych albo szpitalnych. Jest to uwarunkowane rodzajem złogów, ich umiejscowieniem, dolegliwościami ze strony ślinianek. Dlatego też decyzję co do rodzaju i zakresu zabiegu zawsze podejmuje lekarz po konsultacji z pacjentem. Bardzo często korzystamy z metody endoskopowej, sialoendoskopii. Polega ona na usunięciu złogu z przewodu ślinowego za pomocą końcówki z chwytakiem, którą łapiemy kamień.
Kamica ślinianki - leczenie chirurgiczne
Niekiedy konieczne jest chirurgiczne, „na ostro” usunięcie kamienia ze struktur ślinianki. Szczególnie wtedy, gdy położony głęboko klinuje się w tkance narządu i nie możemy skorzystać ze sialoendoskopii. Czasem zmuszeni jesteśmy usunąć całą śliniankę, gdy ilość złogów i zmiany zwyrodnieniowe są bardzo duże. Zabieg wykonujemy w znieczuleniu ogólnym. Wtedy to kierujemy pacjenta na oddział laryngologiczny albo oddział chirurgii twarzowo-szczękowej, gdzie wykonywany jest zabieg.
Domowe sposoby na kamicę ślinianki
W profilaktyce kamicy ślinianek szczególny nacisk kładziemy na higienę w obrębie jamy ustnej. Ponadto zwracamy uwagę na dietę, która powinna być dobrze zbilansowana i dostarczać odpowiednią porcję energii. Sugerujemy by była również kwaśna, aby pobudzić wydzielanie śliny i ewentualne wypłukanie kamieni. Dodatkowo należy dużo pić (w przypadku drobnych kamieni). Ponadto, zalecane jest przyjmowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, które pomagają łagodzić ból. Jeżeli objawy wskazują na zakażenie bakteryjne, dołączamy także antybiotykoterapię. W przypadku dużych złogów, które całkowicie zaczopowały ujście nie mamy szans na ich wypłukanie. Dlatego konieczna jest wtedy szybka konsultacja lekarska i interwencja chirurgiczna.
Jeśli podejrzewają Państwo u siebie kamicę ślinianek lub inne schorzenia gruczołów ślinowych, zapraszamy serdecznie do wizyty w naszym gabinecie stomatologicznym (dentysta w Brzesku lub Bochni zdiagnozuje problem i zastosuje optymalne leczenie). Zapewniamy profesjonalną i skuteczną pomoc lekarską, atrakcyjne ceny i przyjazną atmosferę.