Leczenie laserem w stomatologii to już codzienność. W nowoczesnej praktyce laser stomatologiczny, to bardzo użyteczne urządzenie diagnostyczne, zabiegowe i terapeutyczne. Laseroterapia stopniowo ewoluuje i przekształca się z bardzo drogiej ciekawostki w wielofunkcyjne narzędzie z powodzeniem wykorzystywane w naszych przychodniach ARTDENT do wielu zabiegów wykonywanych w jamie ustnej. Dlatego też postaram się wyjaśnić, co to jest laser stomatologiczny i pokazać jak bardzo różnorodnie wykorzystujemy go w leczeniu naszych pacjentów.
Co to jest laser stomatologiczny i światło lasera?
Laser to urządzenie, które wytwarza światło. Podobnie zresztą jak żarówka czy słońce. Na tym jednak podobieństwa się kończą. Ta dwa pozostałe źródła dostarczają nam światło o bardzo chaotycznej strukturze, gdzie jego cząstki (fotony), biegną promieniście we wszystkich możliwych kierunkach. Do tego fotony wytworzone przez żarówkę mają różną energię. Oznacza to, że poruszają się tak jak całe światło w postaci fali, ale fale te mają różną długość, a przez to barwę. Efektem dla naszego oka jest powstanie światła widzialnego. Światło dzienne, widzialne odbieramy wtedy, gdy składają się na niego fale promieniowania o długościach w zakresie od 380 do 780 nm.
Światło wytworzone przez laser stomatologiczny to wzór cnót. Wyobraźcie sobie, że ktoś kiedyś policzył, że jeśli skierowalibyśmy wiązkę lasera o odpowiedniej mocy z Ziemi w kierunku Księżyca, to zobaczymy na nim okrąg o średnicy około kilku metrów. Tylko kilka metrów! Jest to możliwe dzięki temu. bo: Po pierwsze jest ono bardzo dobrze ukierunkowane. Po drugie skupione i spójne. I na koniec po trzecie, całe światło lasera ma tą samą długość fali, a więc tylko jedną barwę. Dzięki takim właściwościom wiązki światła, leczenie laserem w medycynie i stomatologii jest możliwe i osiągamy naprawdę dobre rezultaty.
Budowa i schemat lasera
Każdy laser, w tym także laser stomatologiczny składa się 3 elementów. Pompy czyli źródła energii, ośrodka aktywnego (czynnego) i rezonatora optycznego. Bardzo proste :). Źródło energii dla tego układu musi być bardzo wydajne. Najczęściej stosujemy do tego celu prąd elektryczny, błyski lampy błyskowej, inny laser, albo bombardowanie cząstkami elementarnymi. Drugim elementem, czyli ośrodkiem aktywnym może być ciało stałe, ciecz lub gaz, które umieszczamy w odpowiednim pojemniku. Nadają się do tego celu hel, neon, argon, CO2 , azot, neodym ,erb, tytan, chrom i inne. Trzeci element stanowi układ 2 luster, z których jedno jest częściowo przepuszczalne.
Pompa w urządzeniu dostarcza energii do ośrodka aktywnego. Powoduje jego wzbudzenie i ciągłą emisję cząstek światła fotonów. Fotony odbijają się od luster które nadają im kierunek i wracają do ośrodka aktywnego, gdzie ulegają ponownemu wzmocnieniu. I tak wielokrotnie, jak w bębnie maszyny losującej Totolotka :). Część z nich mocno wzbudzona, o określonej przez nas długości fali i kierunku przechodzi przez soczewkę częściowo przepuszczalną tworząc to co nas interesuje, czyli promień lasera (nasz upragniony numerek :).
Wyjątkiem są lasery diodowe, gdzie ośrodkiem czynnym są złącza półprzewodnikowe. Tam zachodzi wymiana pozycji elektronów i emisja promieniowania laserowego. Lasery te pozwalają także na leczenie laserem schorzeń pacjentów kilkoma różnymi długościami fali.
Leczenie laserem. Oddziaływanie promieniowania na tkanki
Światło lasera możemy wykorzystać na wiele interesujących sposobów i wielu działach stomatologii klinicznej. Ma to związek z oddziaływaniem promieniowania na tkanki. Nie jest to jednak proste działanie. Zależy ono od kilku czynników takich jak moc lasera, jego tryb pracy, długość fali światła, nawodnienie tkanek, obecność pigmentu i barwników w tkankach i ilości składników mineralnych. W diagnostyce stosujemy laser do wykrywania zmian chorobowych. Wykorzystujemy tu zjawisko odbicia światła. Padające promienie są w stanie pokazać nam zmiany chorobowe, złogi nazębne i uszkodzenia tkanek twardych.
Inaczej działa światło lasera na tkanki, gdy stosujemy je w zabiegach mikrochirurgii. Do cięcia tkanek wykorzystujemy zjawisko absorbcji, czyli pochłaniania energii światła lasera przez tkanki. Energia zamieniana jest na ciepło, które powoduje koagulację i odparowanie wody z miejsca cięcia. To powoduje zamykanie naczyń krwionośnych, co daje nam efekt braku krwawienia. W biomodulacji i bioterapii wykorzystujemy zjawiska rozproszenia i transmisji światła. Przenika ono w głąb tkanek, łagodzi stany zapalne i dostarcza energię dla procesów naprawczych w naświetlanych tkankach. Ma także działanie przeciwbólowe
Jakie są korzyści z leczenia laserem?
Każdemu lekarzowi leczenie za pomocą lasera otwiera nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne. Laser może być wielofunkcyjnym narzędziem w praktyce stomatologicznej. Ułatwia bowiem i przyspiesza pracę. Skraca czas zabiegów i całego procesu leczniczego. Pacjent z kolei korzysta z pogłębionej diagnostyki i całkowicie bezpiecznego leczenia w gabinecie stomatologicznym. Leczenie laserem dla pacjenta jest komfortowe, zapewnia szybsze gojenie pozabiegowe. Podczas większości zabiegów nie ma w ogóle krwawienia. Wiele procedur wykazuje silne działanie przeciw zapalne i przeciwbólowe. Laser stomatologiczny ma tą zaletę, że zmiany bakteryjne, wirusowe, grzybicze są leczone bez użycia antybiotyków.
Wykrywanie zmian chorobowych za pomocą lasera stomatologicznego
Do tego celu stosujemy laser o fali długości 405 nm. Wykorzystuje on zjawisko autofluorescencji tkanek. W zależności od rodzaju zmiany chorobowej uzyskujemy jej obraz, kształt i wielkość w odcieniach kolorów żółtego, pomarańczowego, zielonego, czy szarego. Na etapie badania i higienizacji pacjenta jesteśmy w stanie wyróżnić złogi nazębne, próchnicę zębów zarówno korony jak i korzenia, pęknięcia twardych tkanek zęba i przebieg szczeliny złamania. Bardzo dobrze są rozróżnialne prace protetyczne i wypełnienia kompozytowe. Na błonie śluzowej jamy ustnej obserwujemy zmiany rogowacenia nabłonka, dlatego też doskonale laserodiagnostyka nadaje się do diagnozowania kandydozy, leukoplakii, Liszaja Wilsona, wszelkiego rodzaju aft i nadżerek.
Bioregeneracja i biomodulacja tkanek podczas leczenia laserem
Światło lasera o długości fali 635 nm stosujemy w medycynie coraz częściej. Zastosowane miejscowo na zmiany chorobowe oddziałuje na komórki, tkanki, ale wpływa też na cały organizm. Przez swoje działanie pobudza syntezę kwasów nukleinowych i dostarcza energii w postaci ATP. Następnie dzięki właśnie magazynom energii ATP, organizm ma możliwość naprawy i odbudowy komórek. Uzyskujemy efekt odnowy narządów przez wzrost ilości naczyń krwionośnych, przyspieszenie ich odżywiania i procesów regeneracji. Wzrasta ilość kolagenu w tkankach, oraz liczba komórek mięśniowych. Obserwujemy także naprawę tkanki nerwowej. Równolegle otrzymujemy działanie przeciwbólowe poprzez podwyższenie progu pobudliwości i wzrost stężenia endorfin. Kolejną korzyścią jest działanie przeciwzapalne, dzięki zwiększeniu szybkości krążenia i wchłaniania obrzęków. Na koniec wspomnę o efekcie odpornościowym, który wywołuje ekspozycja lasera. W naświetlanych tkankach wzrasta zdolność niszczenia i wchłaniania komórek bakteryjnych przez układ odpornościowy, oraz ma miejsce wzrost produkcji interferonu, który hamuje replikację wirusów.
Niezwykle korzystne działanie wykazuje światło o długości 980 nm, ale w rozproszonej wiązce. To bardzo ciepłe promieniowanie podczerwone wykorzystujemy w medycynie ogólnej, rehabilitacji, stomatologii, do łagodzenia przewlekłych i bolesnych dolegliwości w obrębie mięśni, stawów i powięzi. Ta terapia działa poprzez lokalne podniesienie temperatury uszkodzonych struktur. Dzięki temu uzyskujemy czasowe przekrwienie tkanek i uśmierzenie bólu. Stosujemy ją między innymi przy szczękościsku, zespole cieśni nadgarstka, chorobie zwyrodnieniowej stawu skroniowo-żuchwowego, zwyrodnieniu stawów rąk i nadgarstka.
Chirurgia laserowa. Operacyjne leczenie laserem zmian w jamie ustnej
Wiązka światła laserowego niesie ze sobą bardzo dużą ilość energii. Dlatego też, idealnie nadaje się do precyzyjnego i bez krwawego cięcia chirurgicznego. Zastosowanie ma promieniowanie podczerwone o długości fali 980 nm, które skupione powoduje przerwanie ciągłości tkanek miękkich. Lanca lasera prowadzona miejsc w miejsc stopniowo pogłębia nacięcie i jednocześnie zamyka drobne naczynia krwionośne. Aby jak najbardziej chronić tkanki okoliczne, wiązka lasera pracuje bardzo często w trybie impulsowym, a nie ciągłym. Energia ma wtedy czas na rozproszenie i nie kumuluje się miejscowo, co nie doprowadza do dekarbonizacji ciętych struktur. Idealnie sprawdza się laser stomatologiczny u małych dzieci do podcięcia wędzidełka, języka, wargi górnej, czy dolnej. Zabieg korekty wędzidełka jest szybki, bezbolesny, nie krwawi, a także nie ma konieczności zakładania szwów.
Leczenie laserem wysokoenergetycznym, jako plastykę dziąsła brzeżnego stosujemy w periodontologii. Tutaj wiązka światła z powodzeniem zastępuje nóż elektryczny, kauter, czy skalpel. Pozwala bardzo precyzyjnie operować nawet w rejonach trudnodostępnych. Dzięki waporyzacji i koagulacji tkanek pole zabiegowe jest cały czas dobrze widoczne i wolne od krwi. Nie potrzebujemy zakładać szwów, wiec zabieg wykonujemy szybko. Do tego, gojenie po biostymulacji, również laserem, przebiega zazwyczaj całkowicie bezproblemowo. Laserem usuwamy najczęściej dziąsło trudno wyrzynającej się ósemki, zwłókniałe i przerosłe brodawki dziąsłowe, nadziąślaki, korygujemy głębokość kieszonek patologicznych i likwidujemy zalegającą ziarninę.
Biomodulacja i Iaseroterapia. Leczenie laserem przewlekłych zmian nie tylko w jamie ustnej
Do celów biomodulacji stosujemy laser emitujący światło widzialne o długości fali 635 nm. Światło o tych parametrach wyjątkowo korzystnie działa na tkanki. Ponadto, gdy użyjemy go w zestawie z odpowiednio dobranym fotouczulaczem, staje się bardzo dobrym i bezpiecznym narzędziem do zimnej dezynfekcji tkanek zmienionych zapalnie. W efekcie skutecznie usuwa miejscowe stany zapalne i obrzęki, bezpośrednio w miejscu ich powstania. Rozproszone światło o długości fali 980nm rozgrzewa tkanki, poprawia ich sprawność i łagodzi dolegliwości bólowe. W sumie najlepsze efekty lecznicze uzyskujemy wtedy, gdy łączymy metody leczenia światłem o różnych długościach fal.
Stosujemy laser w endodoncji
W naszych przychodniach korzystamy z możliwości leczniczych jak i bakteriobójczych laserów stomatologicznych. Leczenie laserem sprawdza się w stanach obnażenia zębiny. Usprawnia i przyspiesza powstawanie zębiny reparacyjnej. W kanałach korzeniowych wykorzystujemy natomiast światło lasera do sterylizacji systemu kanałowego, a także do fotodezynfekcji i zamykania kanalików zębinowych. Ma to szczególne znaczenie w leczeniu zgorzeli miazgi i zgorzeli miazgi powikłanej zapaleniem tkanek okołowierzchołkowych. Często mamy do czynienia z drobnymi bocznymi odgałęzieniami głównego kanału korzeniowego w których pozostają drobnoustroje. To tam właśnie penetrują płyny do płukania kanału, czy fotouczulacz, światło lasera je aktywuje i zwiększa skuteczność działania. Na koniec obróbki mechaniczno-chemicznej kanałów korzeniowych wysokoenergetyczna wiązka wysusza i zamyka światło kanalików zębinowych zmniejszając możliwość wystąpienia ponownej infekcji. Wszystkie te procesy w bardzo znaczący sposób eliminują organizmy chorobotwórcze przyczyniając się przez to do sukcesu leczenia i utrzymania zęba w jamie ustnej pacjenta przez wiele lat.
Leczenie laserem w stomatologii dziecięcej
Sprawdza nam się laser stomatologiczny w diagnostyce i leczeniu u małych, średnich i większych dzieci 🙂. Stosujemy go przy diagnostyce próchnicy, redukujemy ból związany ze znieczuleniem, Pomaga przy stanach utrudnionego wyrzynania zębów mlecznych i stałych. Wykonujemy nim zabiegi odsłonięcia zęba, nacięcia ropnia, czy podcięcia wędzidełka warg i języka.
Choroby dziąseł i błony śluzowej jamy ustnej. Leczenie laserem w gabinecie stomatologicznym
Większa część zabiegów leczenia laserem w periodontologii dotyczy stanów zapalnych przyzębia i schorzeń dziąsła brzeżnego. Mamy do czynienia ze zmianami wywołanymi zalegającym kamieniem nazębnym, ubytkami próchnicowymi, złą higieną jamy ustnej, paleniem papierosów. Schorzenia te mają jednak tą zaletę, że po usunięciu przyczyny i wdrożeniu odpowiedniego leczenia szybko się goją, a tkanki są w stanie wrócić do stanu pierwotnego sprzed zapalenia. Trudniejsze do leczenia i dłużej trwające są przewlekle zapalenia dziąseł i przyzębia. W obu jednak przypadkach zastosowanie w schemacie leczenia lasera stomatologicznego powoduje poprawienie stanu kieszonek dziąsłowych, zmniejszenie stanu zapalnego i przyspieszenie gojenia.
W trudniejszych przypadkach doskonale spisuje się aktywna fotodezynfecja z użyciem światła lasera. Już po pierwszym zabiegu występuje najczęściej znacząca poprawa, Po kilku zabiegach zmiany są już mocno podgojone. Po za tym leczenie laserem stosujemy także w przypadkach ropni kieszonek, martwicy dziąseł i ich zaniku, zaplenia brodawek dziąsłowych, gojenia ran po drenażach ropnia, a także zabiegach przesunięcia płata śluzówki, regeneracji kieszonek po kiretażach i innych. Zabiegi chirurgiczne w periodontologii wykonujemy laserem wysokoenergetycznym. Możemy nim wykonać miedzy innymi plastykę dziąseł, czy zastosować w procedurze przebudowy podłoża u pacjentów z problemami utrzymania protezy całkowitej w jamie ustnej.
Leczenie laserem aft przewlekłych i nadżerek
Afty to bolesne wykwity plamkowo-grudkowe, występujące na zmienionym i obrzękłym podłożu. Mogą być pojedyncze albo mnogie. Mogą być małe albo duże i często głębokie. Ich występowanie kojarzymy z zakażeniem wirusowym, zmianami hormonalnymi, zaburzeniami immunologicznymi, chorobami ogólnoustrojowymi. Obserwujemy je na wargach dziąsłach, języku, podniebieniu, błonie śluzowej dna jamy ustnej i policzków. W różnych okresach życia choruje nawet 25% populacji. Podstawowe leczenie obejmuje redukcję stresu, wykonanie sanacji jamy ustnej, higienę miękką szczoteczką i płukanki chlorheksydyną. Po za tym wskazana jest bogata w witaminy dieta, leczenie choroby podstawowej i leczenie hormonalne. Dodatkowo czasem podajemy sterydy. Miejscowo w terapii zalecamy Solcoseryl pastę stomatologiczną i właśnie leczenie laserem. Już pojedynczy zabieg laserem redukuje ból i zmniejsza powierzchnię zmian o około 40%. Kuracja obejmuje 4-5 zabiegów codziennie.
Leczenie opryszczki wargowej. Leczenie laserem opryszczki zwykłej
Chorobę wywołuje wirus opryszczki zwykłej (herpes simplex) przenosząc się drogą kropelkową, najczęściej przez ślinę. Objawy choroby pojawiają się do 7 dni od momentu zakażenia. Przebieg schorzenia może być łagodny z objawami przypominającymi przeziębienie, albo ciężki. W tym drugim przypadku pojawia się wysoka temperatura, powiększone węzły chłonne, bóle mięsny gardła, jamy ustnej, mdłości, osłabienie i brak apetytu. Następnie po około trzech dniach pojawiają się zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej, skórze warg, języku, policzku, podniebieniu. W pierwszym okresie błona śluzowa jest mocno zaczerwieniona. Potem powstają małe pęcherzyki na szarym tle otoczone czerwoną obwódką. Kolejnym etapem jest pękanie pęcherzyków i tworzenie na błonie śluzowej nadżerek. Te z kolei mają tendencję do powiększania się i łączenia ze sobą, powodując powstawanie owrzodzeń. w efekcie może dochodzić nawet do martwicy brodawek miedzyzębowych. Czasem obserwujemy objawy porażenia nerwu trójdzielnego czy twarzowego.
Metody leczenia opryszczki
Leczenie opryszczki zwykłej prowadzimy ogólnie i miejscowo. W tym pierwszym przypadku podajemy leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe. Ponadto polecamy dietę półpłynną, ale bogatą w witaminy z grupy B i C. W przypadku drugim, miejscowo polecamy pasty i roztwory łagodzące, przeciwzapalne i przeciwbólowe (przymoczki z wody utlenionej, jodynę, Solcoseryl, maści cynkowe), oraz stosujemy leczenie laserem.
Najlepiej skutkuje terapia laserem w początkowej fazie rozwoju i namnażania wirusa, czyli w pierwszych dwóch dniach. Czujemy wtedy napięcie tkanek i podejrzewamy rozwój choroby. Leczenie laserem wówczas codziennie przez 2-3 wizyty, powoduje szybkie zmniejszenie objawów i bardzo krótki czas gojenia się zmian. Zmiany opryszczkowe rozwinięte wymagają innej procedury leczniczej. Z pomocą przychodzi zastosowanie fotoaktywnej dezynfekcji laserem 635 nm w połączeniu z biomodulacją. Zabiegi trwają dłużej i wykonuje się je codziennie.
Leczenie laserem zapalenia zatok
Stany zapalne zatok szczękowych i czołowych diagnozujemy u naszych pacjentów dość często i mamy możliwości, aby je leczyć. Mają one różną przyczynę. Przeważnie jest to stan zapalny o podłożu wirusowym. Pacjent podaje nam wówczas objawy złego samopoczucia, bólu głowy, podwyższonej temperatury i obfitego wysięku z jam nosowych. Dlatego też, najlepiej nam robi kilka dni spędzonych w cieple w domu. Dodatkowo, leki przeciwzapalne, witaminy, inhalacje i naświetlanie laserem stomatologicznym. Już po pierwszej wizycie i leczeniu laserem pacjent odczuwa ulgę. Najczęściej wystarczają 2-3 sesje, aby znacznie skrócić czas leczenia zapalenia zatok i poprawić ogólne samopoczucie pacjenta.
Zastosowanie lasera w implantologii
Laser stomatologiczny w implantologii stosujemy zarówno do cięcia tkanek, do biomodulacji kości jak i w zabiegach fotodezynfekcji. Między innymi wiązką światła wykonujemy plastykę śluzówki i przyzębia przed leczeniem implantologicznym. W przypadku lasera, korekty te możemy wprowadzić szybko, jednocześnie oszczędzając czas na gojenie. Podobnie dzięki zastosowaniu laseroterapii zmniejszamy odczucia bólu pozabiegowego, oraz obrzęk tkanek. Dodatkowo biomodulacja laserowa zwiększa siły łączenia implantów z kością, oraz przyspiesza tworzenie i rekonfigurację tej drugiej. Na koniec, jeśli z jakiejś przyczyny dochodzi do stanu zapalnego na granicy kości i implantu stosujemy światło w zabiegach fotodezynfekcji. Likwidują one obszary zapalne, znoszą ból i obrzęk, poprawiają ukrwienie tkanek i eliminują konieczność podawania antybiotyków.
Leczenie laserem w ortodoncji
Laseroterapia ma zastosowanie w także ortodoncji i co ważne w dość szerokim zakresie. Oprócz tradycyjnej redukcji bólu i stymulacji leczenia ran i nadżerek, zwiększa osteointegrację miniimplantów używanych w ortodoncji. Miniimplanty pełnią ważną rolę w procesie leczenia. Stanowią one bowiem kotwicę dla aparatów ortodontycznych stałych w miejscach, gdzie nie możemy posłużyć się zębami własnymi pacjenta. Ponadto stosujemy je także tam, gdzie mamy do czynienia z dużymi wadami zgryzu. Dlatego też odpowiednio przeprowadzona laseroterapia znacząco zwiększa szansę na powodzenie leczenia ortodontycznego. Innym nie mniej ważnym atutem leczenia laserem stomatologicznym jest możliwość zwiększenia szybkości przesuwania zębów, a tym samym skrócenia procesu całego leczenia. Dzieje się to dzięki temu, że leczenie laserem zwiększa tempo przebudowy kości pacjenta przez pobudzenie metabolizmu komórek kostnych i szybsze odkładanie kolagenu. Dodatkowo laseroterapia zmniejsza także powikłania, w postaci nawrotu do ustawienia pierwotnego zębów.
Laser stomatologiczny i leczenia laserem w przychodniach ARTDENT
Serdecznie zapraszamy do naszych przychodni ARTDENT w Brzesku i Bochni. Zapewniamy kompleksową diagnostykę i leczenie w zakresie wszystkich specjalności stomatologicznych. Nasi specjaliści i nowoczesne metody leczenia w tym laseroterapia, są do Państwa dyspozycji. W razie pytań prosimy o kontakt z nami. W naszym artykule wykorzystaliśmy schematy laserów z publikacji pani prof. Elżbiety Dembowskiej „Lasery w stomatologii”. Polecam zainteresowanym tematem tą pozycję wydawniczą.
