Ogniska zapalne i choroba odogniskowa są to zmiany wywołane w odległych narządach przez bakterie bytujące w tak zwanych ogniskach pierwotnych. Pozostawione i czynne bakterie oddziałują na tkanki naszego organizmu powodując wtóre zmiany chorobowe. Zmiany te są niespecyficzne, trudne do leczenia. Właściwe leczenie następuje dopiero po zlokalizowaniu i usunięciu ogniska pierwotnego.
Ogniska zapalne
Pierwotne zmiany zapalne najczęściej są umiejscowione w jamie ustnej i mogą nimi być:
- pozostawione korzenie zębów
- zęby z martwą miazgą
- zęby zgorzelinowe
- zęby z niewypełnionymi lub nieprawidłowo wypełnionymi kanałami
- torbiele
- ostre i przewlekłe zmiany okołowierzchołkowe
- stany zapalne kości
- zęby zatrzymane
- trudno wyrzynające się zęby
- stany zapalne dziąseł lub głębszych tkanek przyzębia, kieszonki patologiczne
- zmienione chorobowo migdałki podniebienne
- zmienione zapalnie jamy oboczne nosa
Mikroorganizmy mogą oddziaływać na odległe narządy i tkanki za pośrednictwem przeciwciał, czyli drogą pośrednią, jak i przez okresowe bakteriemie, kiedy to bakterie dostają się do krwiobiegu. W pierwszym przypadku uszkodzenia powodują nasze własne przeciwciała, białka produkowane w komórkach odpornościowych, które mają nas chronić. Niestety te właśnie przeciwciała powstałe po kontakcie z bytującymi w ogniskach bakteriami mają również powinowactwo do zdrowych tkanek w innych narządach naszego ciała. Niszczą nie tylko ciągle namnażające się bakterie np. w nieleczonym korzeniu zęba, ale równocześnie zdrową tkankę:
- serca ( włóknienie niedomykalność zastawek, zapalenie wsierdzia, osierdzia, m. sercowego)
- nerek ( zapalenie kłębuszków nerkowych)
- stawów ( zapalenia i zwyrodnienia stawów, RZS)
- skóry ( trądzik, łuszczyca i inne)
- oczu ( zapalenie tęczówki i naczyniówki)
- gonad (zapalenia jajników)
- nerwów ( neuralgie, zapalenie nerwów)
- choroby krwi
- żołądka ( owrzodzenia żołądka i jelit)
Choroba odogniskowa
Przy zakażeniu odogniskowym mogą pojawić się takie objawy jak: ból zęba, bóle głowy, gorączka, bezsenność, apatia, szybkie męczenie się, wzmożona pobudliwość, brak apetytu, przyspieszenie opadu krwinek (OB), spadek ilości hemoglobiny, leukopenia (obniżenie ilości białych ciałek krwi).
W niektórych przypadkach bakterie dostają się bezpośrednio do krwiobiegu. Szczególnie groźne są te z rodzaju paciorkowców i gronkowców. Maja one szczególne powinowactwo do struktur wsierdzia. Niszczą jego strukturę na powierzchni zastawek, powodując ich włóknienie i odkształcenia i następową niedomykalność. Powstające z kolei na zastawkach skrzepliny po oderwaniu wędrują swobodnie z krwią i mogą doprowadzić do zatorów w płucach i mózgu. Te z kolei mogą być przyczyną naszej śmierci !
Ogniska zapalne trzeba usuwać jak najszybciej od momentu ich stwierdzenia a szczególnie przed:
- przed zabiegami kardiochirurgicznymi
- przed leczeniem immunosupresyjnym
- przed leczeniem sanatoryjnym
- w chorobach o przebiegu ostrym
- w zapaleniach wsierdzia i mięśnia sercowego
- w zakrzepowo – zarostowym zapaleniu żył
- w zapaleniu kłębuszków nerkowych
Aby wyleczyć chorobę odogniskową należy po pierwsze ją bardzo dokładnie zdiagnozować i stwierdzić czy istnieją potencjalne ogniska zapalne. Niezbędne jest dokładne badanie kliniczne przez stomatologa oraz diagnostyka radiologiczna celem wykluczenia obecności ognisk w obrębie twarzoczaszki i zatok.
Badanie radiologiczne odbywa się w formie wykonania zdjęcia przeglądowego ( zdjęcia punktowe lub częściej panoramiczne). Jeśli to konieczne w dalszej kolejności do dokładnej diagnostyki stosujemy zdjęcia tomograficzne CBCT.
Leczenie endodontyczne i chirurgiczne
Dopiero po dokładnym badaniu i znalezieniu pierwotnej przyczyny usuwamy stwierdzone ogniska zapalne. Leczenie odbywa się w formie:
- zabiegów chirurgicznych – usunięcie części zęba (hemisekcja, amputacja korzenia zęba) lub całego zęba
- leczenia zapaleń miazgi zęba
- leczenia zgorzeli miazgi i zapaleń tkanek okołowierzchołkowych zębów
- leczenia chorób przyzębia
- usuwania zębów zatrzymanych
- leczenia stanów zapalnych zatok
- usunięcia chirurgicznego zmienionych zapalnie migdałków
